„Kryzys ekologiczny to przede wszystkim kryzys wyobraźni” – pisał Lawrence Buell, jeden z popularyzatorów humanistyki środowiskowej, wysuwającej na pierwszy plan kwestię relacji pomiędzy istotami ludzkimi a nie-ludzką naturą. To zdanie wyznaczyło kierunek twórcom Szkoły Ekopoetyki.

Dziś jest jasne, że kryzysu ekologicznego – czy raczej kryzysów ekologicznych (utraty bioróżnorodności, ocieplania się klimatu, kurczących się zasobów wody) – nie da się rozpatrywać w oddzieleniu od innych kryzysów planetarnych, takich jak: coraz bardziej masowe migracje ludności, pogłębiające się nierówności między bogatymi i biednymi, pandemie czy wojny.

Ekologia nie jest ucieczką od świata z jego złożonością i cierpieniem, a wręcz przeciwnie – jest konfrontacją, czasem bolesną, z rzeczywistością. Na uszkodzonej planecie nadal jednak toczy się życie – ludzkie i nie-ludzkie – a obok zniszczenia odbywa się tworzenie. Szkoła Ekopoetyki jest naszą próbą skierowania energii ku tworzeniu. Jest działaniem kolektywnym. Jest poszukiwaniem twórczych strategii przetrwania.

SZKOŁA EKOPOETYKI W KRAKOWIE

Krakowska edycja Szkoły Ekopoetyki to okazja, by w zaledwie kilka dni zapoznać się z bogatym programem, odpowiadającym na wyzwania, przed jakimi dziś stoimy. Celem jest wypracowanie pogłębionej, ekokrytycznej refleksji, łączącej perspektywy nauk przyrodniczych i humanistyki.

Kryzysy ekologiczne wymagają poszerzenia wyobraźni. A jeśli język wyznacza granice świata, w którym żyjemy, to literatura staje na pierwszej linii frontu. Dlatego istotnym komponentem programu jest namysł nad sposobami czytania, słuchania i mówienia. Prowokuje do tego twórczość poszukująca nowych form ekspresji.

Zajęcia realizowane w dniach 5-9 września w Domu Utopii obejmą wykłady, dyskusje, warsztaty, spacery oraz wspólne sesje czytania i słuchania. Szkoła została pomyślana jako inkluzywna przestrzeń spotkań, gdzie kwestie filozoficzne i antropologiczne przenikają się z literaturą i sztuką oraz aktywizmem ekologicznym. Wszystko po to, by zmienić przyzwyczajenia i wypracować nowy sposób życia – w zgodzie z naszą planetą.

DLA KOGO JEST SZKOŁA EKOPOETYKI?

Szkoła Ekopoetyki nie jest szkołą pisania. Jej celem jest stworzenie i ugruntowanie w Słuchaczach i Słuchaczkach głębokiej kompetencji ekologicznej, która przełoży się na ich twórcze i zawodowe praktyki.

Kładziemy nacisk na słuchanie, swobodną rozmowę oraz wiązanie ze sobą wielu obszarów doświadczenia. Będziemy zajmować się literaturą, filmem, fotografią, sztuką i muzyką. Kwestie środowiskowe poddamy namysłowi w świetle nauk przyrodniczych, psychologii, socjologii, językoznawstwa, nauk prawnych oraz praktyk pisarskich.

Nie wymagamy konkretnej wiedzy, a jedynie gotowości do uczestnictwa w zajęciach o zróżnicowanej tematyce w intensywnej, tygodniowej formule (od poniedziałku do piątku przez cały dzień). Chcemy, by dołączyły do nas osoby gotowe do zaangażowania, zarówno pod względem czasowym, jak i emocjonalnym. Wszystkie spotkania będą odbywać się w języku polskim w Domu Utopii.

ZGŁOSZENIA

W szkole przewidziano 30 miejsc. Rekrutacja zostaje otwarta w momencie opublikowania ogłoszenia o rozpoczęciu naboru i trwa do momentu zakwalifikowania przez organizatorów odpowiedniej liczby Uczestniczek i Uczestników. Szkoła zastrzega sobie prawo ogłoszenia rekrutacji dodatkowej.

Zgłoszenia prosimy nadsyłać na adres e-mail: bombamegabitowa@kbf.krakow.pl (temat wiadomości: Szkoła Ekopoetyki) w terminie do 27.08.2022. W zgłoszeniu należy zawrzeć

• biogram opisujący historię edukacji,
• własne działania twórcze i zainteresowania (150 słów,
• oraz uzasadnienie chęci udziału i krótki opis oczekiwań (200 słów).

Ostateczne ogłoszenie wyników naboru: 31.08.2022.

Opłata za uczestnictwo w Szkole wynosi 500 zł.

PROGRAM

Poniedziałek: „Na czym stoimy i co widać”

Pierwszego dnia szkoły zgłębimy planetarny kontekst życia na Ziemi, mierząc się z problemem skali oraz rozważając uwikłanie człowieka w środowisko i obrazowe wyrazy tej sytuacji. Ponadto na zamkniętym spotkaniu podyskutujemy i poznamy się lepiej.

• 9.00–9.45 powitanie, rozmowa o Szkole, omówienie jej programu i organizacji
• 10.00–12.30 „Wprowadzenie do myśli ekologicznej” (Wiktor Kotowski)
• 13.30–15.30 „Dekolonizacja obrazów w fotografii” (Witek Orski)
• 16.00–18.00 „Kino poza człowiekiem” (Michał Matuszewski) [spotkanie festiwalowe]
• 18.15–20.00 zamknięte spotkanie integracyjne, dyskusja

Wtorek: „Jak się z tym czujemy”

Drugi dzień poświęcimy emocjonalnym reperkusjom szeroko rozumianych kryzysów ekologicznych oraz nowym formułom człowieczeństwa w Antropocenie. Popołudniu zaś rozpoczniemy dyskusję o roli poezji w rozwijaniu tych wątków i posłuchamy wierszy.

• 10.00–11.00 wspólny spacer
• 11.00–13.00 „Sprawczość i emocje w Antropocenie” (Joanna Grzymała-Moszczyńska)
• 14.00–16.00 „Niewidzialna metoda. Praktyki naukowe w działaniach instytucji publicznych” (Aleksandra Gołdys)
• 16.30–17.30 „Poezja Antropocenu: wprowadzenie” (Grzegorz Czemiel)
• 18.00–20.00 wieczór poetycki z Agatą Puwalską [spotkanie festiwalowe]

Środa: „Co możemy robić”

Trzeciego dnia skierujemy uwagę ku językowi i metaforom, których używamy do opisu relacji człowieka ze środowiskiem, rozważając ich znaczenie dla rozumienia świata i działania w nim. Po przerwie porozmawiamy o muzyce i posłuchamy jej razem, szukając wyciszenia.

• 10.00–12.00 „Metafory i wyobraźnia klimatyczna” (Maciej Rosiński)
• 12.30–14.30 „Prawne aspekty epoki katastrof ekologicznych” (Zuzanna Warso)
• 15.30–17.00 „Słuchanie i muzyka w epoce post-cyfrowej” (Grzegorz Czemiel)
• 17.00–20.00 sesja wspólnego słuchania, wyciszenie [spotkanie festiwalowe]

Czwartek: „Lekcja wyobraźni”

Czwarty dzień poświęcimy przede wszystkim poezji i wyobraźni, zaczynając od rozmowy i wspólnej lektury wierszy, a następnie wiążąc te kwestie z tematyką ekologiczną. Wieczorem zaś poćwiczymy uwagę i skupienie podczas spotkania poetyckiego i spaceru dźwiękowego.

• 11.00–12.00 „Kształtowanie wyobraźni ekologicznej: wstęp” (Grzegorz Czemiel)
• 12.30–14.00 „Literatura w kontekście planetarnym” (Grzegorz Czemiel)
• 15.00–18.00 „O sojuszu poezji i ekologii” (Julia Fiedorczuk)
• 19.00–21.00 wieczór poetycki z Barbarą Klicką [spotkanie festiwalowe]
• 21.00–23.00 spacer dźwiękowy, część pierwsza (Iza Smelczyńska)

Piątek: „Splatanie świata na nowo”

Ostatniego dnia odkrywać będziemy kolejne miejsca i dźwięki w otoczeniu Domu Utopii, wiążąc ze sobą wątki poruszane podczas spotkań, by następnie przejść do rozmowy o praktykach rozwijających świadomość ekologiczną i podsumowania cyklu spotkań.

• 11.00–13.00 spacer dźwiękowy, część druga (Iza Smelczyńska)
• 14.00–17.00 ćwiczenia o kształtowaniu świata przez pisanie i czytanie (Filip Springer)
• 17.30–19.00 dyskusja i podsumowanie